Karmatiler, (Arapça: قرماطة Qarāmita) Şiîliğin İsmâilîyye mezhebinin Fâtımîler’in imâmlığını kabul etmeyen ve “Yediciler” olarak da bilinen koluna ait olan köktendinci (gulat) bir mezhep.
Taberî, 255 (869) yılı olaylarını anlatırken Karmâtiyyûn diye anılan Zenc isyanının destekçisi bir gruptan bahseder. Mes‘ûdî ile Makdisî ise Karmatîler’in bir Sudan halkı olduğunu belirtirler. Bu özellikleri dikkate alan bazı çağdaş araştırmacılar Karmatîler’in, söz konusu halkın Herodotos’un da zikrettiği (Tarih, IV, 174, 183, 184) Libya’dan getirilen Garamalılar yahut Garamantlar olduğunu ve adlarının Arap diline Karâmita yahut Karmatiyyûn şeklinde geçtiğini ileri sürmektedirler.
KARMATİLİK TARİHÇESİ
Karmat isminin Sevâd bölgesindeki Benî Ukayl’in kolu Benî Karmat’tan geldiği, Karmatîler’in ve liderleri Hamdân’ın Arap asıllı olduğu da rivayet edilmektedir.
890 yılında Kûfe’de İsmailîliğin El-Sevâd (bugünkü Güney Irak) bölgesi temsilcisi “Hamdan Karmat”; daha sonra adı “Karmatîlik” olacak olan ilk örgütlenmeyi oluşturmuştur. Karmatîlik, 10. yüzyılın başlarına kadar el-Sevâd ve Suriye’ye yayılmış ve 903’te Şam’ı kuşatmıştır. Ancak 907’de Abbasîler tarafından bastırılmıştır.
Karmatîler, 11. yüzyıla kadar bağımsızlıklarını korumuşlardır.
EMİR BOZAN KİMDİR?
Alparslan Büyük Selçuklu’da Emir Bozan adıyla yer alan Tuğrul Bozan’ın doğum tarihi tam olarak bilinmiyor. Emir Bozan, 1052 yılı içinde tahminlere dayalı olarak 40-57 gün arası hüküm süren Gazne Devleti sultanıdır. Gazneli hanedanından olmayan gulâm kökenli Emir Bozan, 1052 yılında ölmüştür.
EMİR BOZAN NASIL ÖLDÜ? TARİHTEKİ YERİ NEDİR?
Emir (Tuğrul) Bozan Sultan Abdürreşit tarafından başkomutan tayin edilir ve Selçukluları durdurma görevi verilir. Emrin ardından 1051’de Selçukluları mağlup eden ve Sistan’ı ele geçiren Tuğrul Bozan, Tak Kalesi’ni kuşatır ancak alamaz.
Selçuklulara karşı devletin konumunu sağlamlaştıran Emir (Tuğrul) Bozan, bu başarının ardından Gazne tahtına göz diker ve 10 Kasım 1051’de Gazne’ye doğru yürür. 1052 yılının başlarında Sultan Abdürreşit ve on bir şehzadeyi öldürerek tahtı ele geçirir, bu olaydan Ferruhzad, İbrahim ve Şücâ isimli şehzadeler ise sağ kurtulur.
40 ila 57 gün arasında tahtta oturduğu tahmin edilen Emir Bozan, Gazneli Sultan Mesut’un gulâmlarından birinin Tuğrul Bozan’ı hançerlemesi sonucu ölür. Tuğrul’un kesik başı, bir sopaya takılarak Gazne sokaklarında dolaştırılır ve halk, böylelikle onun öldüğüne inanır. Bu olaydan sonra Gazneli komutanlar bir araya gelerek sultanlık için Şehzade Ferruhzad’ı seçerler.
