İstanbul Çatalca’daki İzzettin Köyü, 1860’ta kuruldu. Sakinleri, Kırım Harbi’nden sonra göç etmek zorunda kalan Kırım Tatar Türkleriydi.
Bu son göç olmayacaktı. Kırım’da kalanları daha çetin günler bekliyordu.
Dönemin Sovyet lideri Stalin, 18 Mayıs 1944’te Kırım Türkleri için sürgün kararı aldı. Bir halk, toplu halde vatanından koparıldı, vagonlara bindirilerek Orta Asya ülkelerine gönderildi.
Sürgün kararının bahanesi, kâğıt üzerinde Nazilerle işbirliği yapmaktı. Ancak Sovyetler Birliği’nin dağılmasıyla açılan arşivler sayesinde gerçek ortaya çıktı.
Amaç, Karadeniz çevresini Türklerden temizlemekti.
Şaziye Nine, Özbekistan’a sürgün edilirken 12 yaşındaydı.
“ÇOK ADAM ÖLDÜ, PEK ÇOK ADAM ÖLDÜ”
Tren vagonlarının dolu olduğunu belirten Şaziye Nine, “Herkesin ikişer üçer çocuğu, kaç aile olduğunu söyleyemem. Ölen insanları vagon içinde tutmuyorlardı. Gece giderken askerler ölenleri bozkırlara atıp da gidiyorlardı. Çok adam öldü, pek çok adam öldü.” dedi.
Şaziye Nine’nin kızı Nazmiye Sözgün sürgünde doğdu. Sözgün, babasının her zaman “Bir gün ola biz yine toprağımıza gideceğiz, sizi Kırım’a götüreceğim. Ben Kırım vatanında yaşamak istiyorum, toprağımda ölmek istiyorum.” dediğini anlattı.
Sürgündekiler için vatana dönüş kararı, Sovyetler Birliği dağılmak üzereyken alındı.
KENDİ VATANDALARINDA AZINLIK OLDULAR
Mihail Segeyeviç Gorbaçov’a mektup yazdığını anlatan Sözgün, şunları anlattı:
“Niye bizim Kırım Tatar Türklerine izin yok? Niye siz bize izin vermiyorsunuz? Ben anne babamın toprağına taşınmak istiyorum. Zaten bizim toprağımız Kırım. Bizim vatanımız Kırım. Biz burada misafir olarak yaşıyoruz. Ben istiyorum kendi Kırım toprağıma taşınmak dedim.”
Bir hafta sonra onlara da izin çıktı. Ama döndüklerinde vatanları bıraktıkları gibi değildi. Kırım Tatar Türkleri kendi vatanlarında azınlık oldular.
RUSYA, KIRIM’I İLHAK ETTİ
Sözgün, ilerleyen yıllarda Türkiye’ye geldi ama annesi ve akrabalarının hala yaşadığı Kırım’da ise bugün yeni sorunlar var.
Rusya, 2014 yılında meşru olmayan bir referandumla Kırım’ı ilhak etti. Kırım’ın asıl sahipleri için zor günler yeniden başladı.
Kremlin yönetiminin koyduğu yasak yüzünden Kırım Tatar Türklerinin lideri Mustafa Abdülcemil Kırımoğlu da 7 yıldır vatanından uzak.
