Kısa sürede dünyayı etkisi altına alan koronavirüs salgını, Türkiye’nin de tamamında etkili oldu.
Salgın nedeniyle alınan ilk tedbirlerden biri okullarda eğitime ara vermek olmuştu.
Devlet okullarında olduğu gibi özel okullarda da eğitime ara verildi.
Süreç, özel okullara öğrenim ücretini peşin ödeyen velilerin mağduriyetlerine sebep oldu.
PEŞİN OLARAK ÖĞRENİM ÜCRETİ ÖDENDİ
Öyle ki; çocuğunu özel okula gönderen veliler, eğitime ara verilmesine rağmen peşin ödedikleri öğrenim ücretlerini geri alamadı.
EĞİTİM YOK, İADE YAPILMADI
40 bin lira seviyesindeki öğrenim ücretlerini ödemelerine rağmen çocuklarını okula gönderemeyen veliler, çok sayıda şikayet dilekçesi yazdı.
WhatsApp gruplarında bir araya gelen velilerin bir başka sorunu ise yemek ve servis ücretleri.
YEMEK VE SERVİS ÜCRETLERİ
Okul yönetimleri, kullanılmayan servislerin ve yenilmeyen yemeklerin de parasını velilerden kesip bir sonraki yılın bütçesinden düşme kararı aldı.
ÖĞRENİM ÜCRETLERİNE ZAM
Velileri kayıt yenilemeye iten bu karar tepkilere neden oluken, kurumsal özel okulların İstanbul ve İzmir gibi farklı şehirlerde farklı fiyat tarifeleri sunması da şikayet konuları arasına girdi.
İŞSİZ KALAN VELİLER…
Koronavirüs döneminde işlerini kaybettikleri için böylesi bir yükün altında ezilen velilerin mağduriyeti için çalışma yapılması isteniyor.
KANUN NE DİYOR?
5580 Sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu’na göre ücret iadesini gerektiren haller içinde dönemin açılmaması da bir ücret iade sebebi. MEB hazırlamış olduğu tip sözleşmede aşağıda belirtilen sebeplerden bir veya birkaçının oluşması hâlinde özel okuldan ayrılanlara düzenlenen faturada belirtilen tutar üzerinden öğrencinin ayrılış tarihinden sonraki günlere ve saatlere isabet eden ödenmiş ücretlerin iade edilmesini şart koşmuştur.
a) Sağlık raporu alarak öğrencinin sağlık sebebiyle kurumdan ayrılması,
b) Kurumun kapanması,
c) Dönemin açılamaması,
d) Kurumun eğitim ve öğretim ortamının olumsuz yönde değiştiğinin maarif müfettişleri tarafından tespit edilmesi,
e) Velinin/vasinin öğrencisini okutamayacak duruma düştüğünün resmî kurumlarca belgelendirilmesi durumunda okula ödemiş olduğu ayrılış tarihinden sonraki günlere ve saatlere isabet eden ücret öğrenci veli/vasisine iade edilir.
Bir diğer konu anaokullarının neredeyse hepsinin sözleşmesinde, “…öğrencinin yangın, doğal afet, salgın hastalık, iklime dayalı olağanüstü durumlarda; mülki makamların ve İl Hıfzısıhha Kurulunun gerekli görmesi ve aralıksız 15 gün veya daha fazla süre ile okulların kapatılması durumunda, önceden alınan ücret bir sonraki ayın ücretine mahsup edilir. Ücretin tamamı ödenmişse velinin başvurusu üzerine mezkur miktar veliye iade edilir” minvalinde madde bulunmasıdır. Bu maddenin konulmasını MEB istemekteydi. Kurumlar MEB’in hazırladığı tip sözleşmeye aykırı olmayacak şekilde madde koyabilirse de, bu tip sözleşmeye aykırı davranma özel okul için idari para cezası yaptırımı şeklinde karşılarına çıkar. Okul öncesi için öngörülen bu düzenleme genişletilerek ilk ve orta dereceli okullara da teşmil edilebileceği akla gelebilir. Ancak sözleşmelerin nisbiliği ilkesi gereği, kayıt sözleşmesinde bu ve benzeri madde bulunmayan veliler için genel hükümlere gidilmesi gerekmektedir.
Covid-19 salgını tam olarak bir mücbir sebeptir. Ancak sözleşme taraflarının eşit olmaması, bir tarafın tüketici olması hali söz konusudur. Mücbir sebep, borcun yerine getirilmemesinden kaynaklanan sorumluluklara ilişkin bir kavramdır. Covid-19 salgınının hukuken mücbir sebep olarak kabul edilmesi, imkânsız hale gelen ifanın karşılığı olan özel okul ücret iadesinin gerekliliğini ortadan kaldırmayacaktır.
