Ölen işçilerin yakınları, işverenden kıdem ve ölüm tazminatı talep edebilir. Ölüm tazminatı; işçinin çalışma süresi 5 yıldan az ise 1 aylık, fazla ise 2 aylık brüt ücreti tutarında oluyor.
Akşam Gazetesi’nden Okan Güray Bülbül, depremde yaralanan işçinin ve vefat eden işçilerin geride kalan hak sahiplerinin iş ve sosyal güvenlik hukuku açısından talep edebileceği hakların mevcut olduğunu ifade ederek şunları söyledi:
“Kahramanmaraş merkezli deprem felaketinin üzerinden geçen 14 gün sonrasında da kurtarma çalışmaları devam ediyor. Umutlar azalsa da mucizelere olan inanç sürüyor. Diğer yandan depremzedelere yönelik sağlanan sosyal yardımlar da uygulamaya geçirilmeye başlandı.
Vefat eden işçilerin geride kalan hak sahiplerinin iş ve sosyal güvenlik hukuku açısından da talep edebileceği haklar mevcut. Depremzedelerin başta ölüm aylığı olmak üzere bazı haklara erişiminin hızlandırılması için geçtiğimiz hafta önemli adımlar da atıldı. Önümüzdeki süreçte atılması beklenen adımlar da var.”
MİRASÇIYA KIDEM TAZMİNATI
Depremde hayatını kaybeden işçinin aynı işverene bağlı olarak bir yıllık çalışması varsa geride kalan mirasçıların vefat eden işçinin işvereninden kıdem tazminatı talep etme hakkı da bulunuyor.
İşveren kıdem tazminatı talep eden mirasçılardan veraset ilamı isteyip, veraset ilamında yer alan mirasçılara yine veraset ilamındaki payları çerçevesinde kıdem tazminatlarını ödemek durumunda. Diğer taraftan deprem bölgesindeki pek çok işverenin kendileri de depremden etkilendiği için kıdem tazminatlarını ödeyemeyecek halde olması nedeniyle bu konuda bir düzenleme yapılması gerekliliği doğuyor. Kıdem tazminatlarına ilişkin bir devlet güvencesi ve ödemenin gerçekleştirilebilmesi için adım atılması gerekiyor.
EŞ VE ÇOCUĞA ÖDEME
Depremde hayatını kaybeden işçinin geride kalan eş ve 18 yaş altındaki çocuklarına Borçlar Kanunu uyarınca işverenin ölüm tazminatı ödemesi gerekiyor.
Ölüm tazminatı; işçinin çalışma süresi 5 yıldan az ise 1 aylık, fazla ise 2 aylık brüt ücreti tutarında oluyor. İşveren bu tazminatı işçinin sağ kalan eşi ve çocuğu varsa bu kişilere, yoksa bakmakla yükümlü olduğu kişilere ödemeli.
BAŞKA HAK SAHİBİNE DE VERİLİR
Depremde hayatını kaybeden işçilerden en az 1800 gün malullük, yaşlılık ve ölüm primi ödenmiş olanların geride kalan hak sahipleri SGK’dan ölüm aylığı talebinde bulunabilir.
Ayrıca SSK’lı işçilerden borçlanma süreleri hariç en az 5 yıl sigortalılığı ve toplam 900 gün prim ödemesi bulunanların da geride kalan hak sahiplerine ölüm aylığı bağlanıyor. Bu noktada da önümüzdeki günlerde bir düzenleme yapılması ve ölüm aylığı bağlanabilmesi için gerekli prim ödeme gün sayısı şartlarının azaltılması ya da bu ölümlerin iş kazası sonrası ölüm gibi değerlendirilerek sigortalılığın ölüm aylığı bağlanması için yeterli sayılması gerekiyor.
TOPTAN ÖDEME YAPILABİLİR
Vefat eden işçilerin geride kalan hak sahiplerine vefat eden işçinin ölüm aylığı bağlanması için gerekli koşulları sağlayamaması halinde ölüme bağlı toptan ödeme yapılıyor.
Toptan ödemenin miktarı, sigortalı adına malullük, yaşlılık ve ölüm sigortasına ödenen prim miktarlarının ölüm tarihine kadar güncellenmesi ile bulunan tutardan oluşuyor.
Diğer yandan ölüm aylığı bağlanması için gerekli koşullarda bir kolaylaştırmaya gidilebileceği için toptan ödeme talebinde bulunmak için bir süre beklenmesi doğru olacaktır.
CENAZE ÖDENEĞİ
En az 360 gün sigortalılığı bulunan işçilerin geride kalanlarına SGK tarafından 2 bin 54 lira cenaze ödeneği veriliyor.
Cenaze ödeneği geride kalan eş, yoksa çocuklarına, yoksa anne babasına o da yoksa kardeşlerine ödeniyor. Cenaze ödeneği başvuruları da e-Devlet üzerinden yapılabiliyor.
MALULLÜK AYLIĞI
Depremden sağ kurtulabilen ancak çalışma gücünü en az yüzde 60 kaybetmiş işçilere SGK tarafından malullük aylığı bağlanabiliyor.
Bu durumun sağlık kuruluşları tarafından verilen raporlarla ortaya konulması sonrası sigortalının en az 10 yıldan beri sigortalılığı ve 1800 gün primi de varsa SGK kişiye malullük aylığı bağlıyor.
Diğer yandan malullük aylığı koşullarının da depremzede işçiler için esnetilmesi gerekiyor. Önümüzdeki günlerde bu konuda da bir adım atılması söz konusu olmalı.
NEREYE VE NASIL BAŞVURULUR?
Depremde hayatını kaybeden kişilere ölüm aylığı bağlanabilmesi için SGK süreci hızlandıran adımları attı. Deprem bölgesindeki bazı SGK binalarının da hasar alması nedeniyle kişilerin sigortalılık süresine ilişkin kayıtların bölgeden alınmasında gecikmeler yaşanmasının engellenmesi adına SGK diğer illerden de ölüm aylığı başvurularının değerlendirilip aylık bağlanabilmesine yönelik adımı attı.
Ayrıca Kahramanmaraş ve Adıyaman sosyal güvenlik müdürlüklerine (SGM) ait işlemlerin Kayseri, Hatay SGM’ye ait işlemlerin ise Mersin SGM tarafından yapılması kararlaştırıldı. Depremzedeler hangi ilde olursa olsunlar bulundukları ilden başvuru yaptıklarında SGK süreci tamamlayacak. Bu sayede ölüm aylığı başvurularının daha hızlı bir şekilde sonuçlandırılıp aylık bağlanması sağlanacak.
Depremzedeler ölüm aylığı başvurularını e-Devlet üzerinden de yapabiliyor. Şubat ayı içerisinde başvuru yapılırsa 1 Mart tarihinden itibaren hesaplanacak ölüm aylıklarını almaya başlayabilir
KİMLER AYLIK ALABİLİR?
İşçinin vefatı sonrası geride kalan eş, çocuklar ve anne baba ölüm aylığı açısından hak sahibi olabiliyor. İşçinin geride kalan eşi çalışsa da çalışmasa da ve kız çocukları evlenene kadar, erkek çocuklar ise eğitime devam ediyorlarsa en fazla 25 yaşına kadar ölüm aylığı alabiliyor.
Eğitime devam eden çocukların çalışmaları ölüm aylığı almalarına engel değil. Ancak eğitim devamı yokken çalışan çocuk aylık alamıyor.
