Lozan Antlaşması’nın 100. yıldönümünde siyasi mülahazalar bitmek bilmiyor. Bu antlaşmanın gizli maddeleri var mı? Lozan bir zafer mi, yoksa hezimet mi? gibi tartışmalar halen sıcaklıklığını korurken Prof. Dr. Sevtap Demirci konuya ilişkin kritik açıklamalarda bulundu.
LOZAN’IN GİZLİ MADDELERİ VAR MI?
Ahaber’in yayınladığı habere göre, Lozan’ın gizli anlaşması var mı sorusuna Demirci şöyle yanıt veriyor:
“Hayır, Lozan’ın gizli maddeleri yok. Ben bu kadar senemi verdim, arşivlerde çalıştım, yerli ve yabancı görmediğim belge kalmadı. Sizi temin ederim ki Lozan’ın gizli maddeleri yoktur. Hadi diyelim biz arşivleri saklıyor, gizliyoruz. Fransız, İtalyan, İngiliz arşivleri açık. Orada neden göremiyoruz bu gizli maddeleri?”
LOZAN’DA TEMSİL ANLAMINDA İSMET İNÖNÜ DOĞRU BİR TERCİH MİYDİ?
“İsmet Paşa’nın diplomat değil askerdi. Kendisi de farkındaydı. “Beni kurtlar sofrasına göndererek feda ettin Paşam” diyerek mektup yazıyordu. Karşısındaki Lord Curzon çok deneyimli bir diplomat. Ama şöyle bakın. Eski hariciye diplomatlarını böyle bir toplantıya gönderemezsiniz. Kendi hariciye diplomatlarını yetiştirecek vaktiniz mi oldu? Savaştan çıkıp bir ay içinde Lozan’a gittiniz. Şunu da unutmayalım; Lord Curzon, Türk delegrasyonuna lafını geçiremediği için İngiltere’de Başbakan olma yolu kesilmiştir.”
MUSUL KONUSUNDA YETERLİ MÜCADELE VERİLDİ Mİ?
“Hem de ne mücadele verildi. Musul benim hassas olduğum bir konu. Musul, petrol nedeniyle İngiltere’nin de olmazsa olmazıydı. Ankara için de önemliydi. Çünkü Misak-ı Milli sınırları içerisindeydi. Vatan toprağıydı. Türk heyeti ‘halk oylaması yapalım’ dedi. Lord Curzon “Musul halkı referandumdan anlamaz. Bunlar kağıtları yerler” diyerek aşağıladı. Musul’un Türkiye yanlısı olduğunu biliyorlardı. Kürt aşiretlerinin yüzde 99’u Türkiye’yi istiyordu. “Türkiye’ye verelim” denilecek gibi oldu ama karşı çıkan yine Curzon’du. “Biz burada petrol için kan döktük vermeyiz” dedi. 1926’da BM’de karar çıkardılar ve Musul’u kaybettik.”
