Kayseri Erciyes Üniversitesi (ERÜ) Tıp Fakültesi Farmakoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Dr. Ahmet İnal yaptığı açıklamada, Covid-19 tedavisine ilk başlandığında Hidroksiklorokin ve Favipiravir ilaçlarını uyguladıklarını anımsattı. Geçen hafta Hidroksiklorokin ilacının Sağlık Bakanlığı tarafından tedavi kılavuzundan çıkarıldığını belirten İnal, “Çünkü, yapılan uzun dönem çalışmalarda Hidroksiklorokin çok etkili olmadığı ve riskin görülmesinden dolayı bu ilaç çıkarıldı. Covid-19 tedavisi çok yeni bir hastalık olduğu için devamlı kendini güncelleyebiliyor. Yeni bulgular ile tedaviyi güncellememiz gerekiyor. O yüzden tanı konulduktan sonra artık Favipiravir ile devam ediliyor. Yalnız Hidroksiklorokin ile Favipiravir aynı değil. Favipiravir yeni bir ilaç ama şu anki verilerde çok ciddi yan etkisi olduğu görülmüyor” dedi.
“Erken dönemde etkili”
Dr. İnal, Favipiravir’in bir özelliğinin bulunduğunu söyleyerek, “Favipiravir, hastalığa tanı konulduktan sonra erken dönemde etkili oluyor. Örneğin PCR pozitif, öksürük ve boğaz ağrısı varsa Favipiravir etkilidir. Yine PCR pozitif olup akciğer tutulumu varsa da yine Favipiravir’in etkili olduğu görülüyor. Ancak hasta yoğun bakıma gitmiş ise Favipiravir’in etkinliğinin hiç olmadığı görülüyor. Bu dönemde farklı ilaçlar kullanılıyor. Yani Favipiravir ilk semptomlar başladığı zaman kullanıldığında etkili olduğu gözlemlendi. O yüzden filyasyon ekipleri hastalara bu ilacı verdiklerinde kullansınlar. En büyük sıkıntı şu; hasta eğer ki bir semptomu yoksa ‘benim hiçbir sıkıntım yok’ deyip bu ilacı kullanmayabiliyor. Bu ilaç 5 gün kullanılıyor ve sabah 8, akşam 8 tane içiliyor. Dolayısıyla çok fazla ilaç içildiği için bunda korku oluşuyor. Yani 16 tablet içince ‘acaba başıma bir iş gelir mi?’ diye korkup içmeyebiliyor. O yüzden hastalarımız bu dönemde bu ilacı kullanmadıkları zaman bazı hastalarımızda hastalığın geliştiğini görebiliyoruz. O nedenle eğer ki PCR testi pozitif çıkıp, filyasyon ekibi bu ilacı verdiyse mutlaka kullansınlar” diye konuştu.
“İlaç saatlerinin farklı olmasına dikkat edin”
Dr. İnal, kronik hastalıkları nedeniyle ilaç kullanan insanları da uyararak, “Hastalığa yakalanan insanların eğer kullandığı bir ilaç varsa bu ilaçlara devam etmeliler. Yani, ‘ben Covid oldum hipertansiyon ilacımı keseyim’ ya da ‘diyabet ilacımı keseyim’ derse hasta yanlış yapar. Bu sefer hasta hipertansiyonun ya da diyabetin komplikasyonuna döner. Ya da başka hastalığı varsa bu da aynı şekilde geçerli. Hastalıkta tüm ilaçlarını kesmeden devam etmesi gerekiyor. İşte, ‘Favipiravir verildiğinde diğer ilaçlar ile etkileşim olabilir mi’ diye düşünülebilir. Böyle durumlarda mümkünse Favipiravir ile diğer ilaçlarını kullandığı saatlerin farklı olmasına dikkat etmesini istiyoruz” ifadesini kullandı.
Favipiravir nedir?
T-705, Avigan veya favilavir olarak da bilinen Favipiravir, Japonya menşeili şirket Toyama Chemical tarafından RNA virüslerine karşı geliştirilmiş bir antiviral ilaçtır. Favipiravir grip, Batı Nil ve sarıhumma virüslerinin yanı sıra flavivirüsler, arenavirüsler, bunyavirüsler ve alphavirüslere karşı da etkinlik göstermektedir. Enterovirüsler ile Rift Vadisi ateşi virüsüne karşı etkinlik de rapor edilmiştir.
Şubat 2020’de Favipiravir, Çin’de ortaya çıkan COVID-19 hastalığının deneysel tedavisi için incelenmektedir. 80 kişilik küçük bir araştırmanın sonuçlarına göre favipiravir, lopinavir/ritonavir kombinesine göre COVID-19 tedavisi için daha etkilidir. 17 Mart 2020 tarihli Çinli yetkililer tarafından yapılmış bir açıklamaya göre ilacın Vuhan ve Shenzhen’de meydana gelmiş vakaların tedavisinde etkili olduğu açıklanmıştır. Açıklamada, COVID-19 hastalığının tedavisinde, hastalığı hafif seyirde geçiren kişilerde kısa sürede iyileşmesini sağlanabileceğini ve ilacın 11 gün olan tedavi süresini 4 güne düşürebileceği belirtilmiştir.
Favipiravir’in yan etkileri
• En sık gözlenen yan etkiler: diyare, serum ürik asit düzeyinde artış, serum transaminaz (ALT, AST, ALP) ve total bilirubin düzeylerinde artış venötrofil düzeyinde azalmadır.
Sindirim sistemi yan etkileri (bulantı, gaz artışı) ve psikiyatrik semptomlarda görülebilir.
• Gebelikte kullanılmamalıdır; teratojeniktir. Süte geçer.
• Esas olarak böbreklerden atılır, ancak üretici tarafından herhangi bir doz ayarlaması önerilmemektedir.
Doz azaltması yapılacaksa yükleme dozuaynı şekilde uygulanır, ancak idame doz azaltılabilir.
