Bilinen en önemli eseri Yılanların Öcü ile Bakanlık emrine alındı. ABD İndia Üniversitesi ders araçları konusunda eğitim aldı. Döndükten sonra Türkiye Öğretmenler Sendikasının kurucularından oldu. Türkiye Öğretmen Dernekleri Milli Federasyonunda genel başkan olarak görev yaptı.
1969 yılında öğretmen boykotlarında dolayı açığa alındı ve istifa etti. 12 Mart döneminde tutuklandı. Askeri Mahkeme tarafından uzun süre yargılandı ve beraat etti. Beraat ettikten sonra Almanya’ya gitti. uzun sürede orada yaşadı ve 11 Ekim 1999 yılında burada vefat etti.
Fakir Baykurt edebi yaşamına şiirle başladı. Orhan Veli’nin izinden köy hayatı temalı şiirler yazdı. şiirden sonra roman ve öykü yazmaya yöneldi.
İlk romanı Çilli ve sonraki tüm eserlerinde anı değil geniş dönemlerinin olaylarını işledi. Türkiye’deki köy hayatını devrimci bir bakış açısı ile yansıttı kitaplarına. Fakir Baykurt köy edebiyatı hareketinin öncülerinden biri oldu. Köy Enstitüsü mezunu olarak bu özelliğine sıkça rastlanmaktadır.
Romanların köy hayatı,köy hayatı sorunları ve bilinci gibi konulara yer alır. Bunun dışında sıklıkla ele aldığı diğer konu Göç’tür.
Fakir Baykurt’un en önemli eseri Yılanların Öcü sinemaya da aktarılmıştır. Bu eserinden sonra kaleme aldığı Irazca’nın Dirliği ve Kara Ahmet Destanı önemli bir üçleme oluşturmuştur. Bu eserinde Atatürk’ün devrimlerinin köylere inemediğini eleştirel bir dille anlatmıştır.
Tırpan ve Kaplumbağalar isimli romanı ise alegorik bir niteliği sahip eseridir. Köy edebiyatı hareketinin öncü isimlerinden biri olarak Türk edebiyatına büyük katkıları olmuştur.
