Toplumsal cinsiyet tabuları geçmişten günümüze devam eden kalıplardan biridir. Öyle ki önceki yıllarda kız çocuklarının okula dahi gitmesi engellenirken; Cumhuriyetin ilan edilmesiyle beraber bazı kalıpları yıkılmaya başladı. Eğitimin parlak yüzü olan kadınlar tıp, siyaset ve basın-yayın alanlarında aktif bir rol oynadı. Cumhuriyetin aydın kadınlarından biri olan Hatice Safiye Ali’nin hayat hikayesini sizler için araştırdık. İlk kadın doktor olaran bilinen Ali’nin başarılarını Google’da unutmadı ve doğum gününde Doodle olarak Safiye Ali’yi seçti. Hazırsanız bu hüzünlü hayat hikayesine başlıyoruz.
Safiye Ali varlıklı ve entelektüel bir ailede 2 Şubat 1894’te İstanbul’da dünyaya geldi. Babası Sultan Abdülaziz ve II. Abdülhamit’in yaverlerinden Ali Kırat Paşa, annesi Şeyhülharem Hacı Emin Paşa’nın kızı Emine Hasene Hanım’dı. Safiye Ali, dört kız kardeşin en küçüğüydü. Babasını küçük yaşta kaybeden Ali, dedesi Emin Paşa’nın Valideçeşme’deki konağında büyüdü. Henüz 16 yaşındayken 7 dilde okuyup yazma bilen Ali, 1926’da Amerikan Koleji’ni bitirdi. Her ne kadar tıp tahsili yapmak istese de o tarihlerde Osmanlı’da kadınların tıp okumalarına izin verilmiyordu ve Safiye Ali’ye Almanya yolu göründü. Doktor olmayı her şeyden çok isteyen Safiye Ali, Würzburg Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde öğrenim gördü.
Dönemin Maarif Nazırı Ahmet Şükrü Bey’in yardımıyla devlet bursu alan Safiye Ali, çok hızlı bir şekilde Almanca öğrenerek hemen derslere başladı. Amerikan Koleji mezunu olması sebebiyle zorluk çıkaran Bavyera Milli Eğitim Bakanlığı, sınavda aldığı birincilik derecesi karşılığı Safiye Ali’ye “doktor namzeti” unvanını verdi. 1921 yılında “bebeklerde iç Pakimenenjit kanaması’ hakkındaki tezi ile diplomasını aldı. İstanbul’a döndükten altı hafta sonra kadın ve çocuk hastalıkları ihtisası yapmak üzere tekrar Almanya’ya gitti. Burada Dr. Ferdinand Krekeler (sonradan aldığı adı ile Ferdi Ali) ile evlendi. Almanya’da Dr. Ferdinand Krekeler ile evlenen Safiye Ali, Haziran 1923’te Türkiye’nin ilk kadın doktoru olarak onayını aldı ve eşi ile birlikte Cağaloğlu’nda muayenehane açtı.
Muayenehanesini açtığı ilk dönemlerde zorlanan Hatice Safiye Ali, kadın doktor olmanın zorluklarını yaşadı. Bu nedenle feminist hareketlerinde öncüsü olan Ali kendini geliştirmeyi hayat misyonu olarak edindi ve klinik doktor olarak kalmadı. Bunun yanından Alman ve Amerikan elçiliklerinde doktorluk yaptı. Bir dönem öğretmeni Mary M. Patrick’in daveti üzerine Amerikan Kız Koleji Tıp Fakültesi Bölümü’nde eğitim vermeye başladı ve ilk kadın öğretim üyesi olarak tarihe geçti.
Ardından ise anne-çocuk sağlığı üzerine çalışmalarını sürdürdü. Anne sütünden kesilen ve steril süt içme imkânından mahrum olan çocuklar için Fransız Kızılhaç’ı tarafından kurulup 1925’te Himaye-i Etfal Cemiyeti’ne bırakılan Süt Damlası Bakımevi’nin başındaki yerini aldı. Ardından ise sütten kesilmiş 1 yaş sonrası hasta ve zayıf çocukların bakımı ile ilgilenmek üzere Hilal-i Ahmer Hanımlar Merkezi Küçük Çocuklar Muayenehanesi’ni kurdu.
Kendisinin kadın olması nedeniyle yaşadığı ön yargıları kabul edemeyen Ali, feminist harekete katıldı.Türk Kadınlar Birliği’nin Sıhhiye Komisyonu başkanlığını üstlenerek fuhuşla mücadele için çalıştı. Safiye Ali, kansere yakalandı. Teşhisin konulmasının ardından Türkiye’den ayrılarak Almanya’ya yerleşti. 5 Temmuz 1952’de Dortmund’da 58 yaşında hayatını kaybetti.
