Milyonlarca Amerikalı, dört yıl süreyle görev yapacak yeni başkanlarını belirlemek için sandığa gitti.
Cumhuriyetçilerin adayı 74 yaşındaki Donald Trump, 1992’de George HW Bush’tan sonra görevdeyken seçim kaybeden ilk başkan olmamak için mücadele ederken, 77 yaşındaki eski başkan yardımcısı Joe Biden seçimin sonunda yeniden Beyaz Saray’a dönmeyi bekliyor.
TRUMP’IN YARGI SÜRECİ BAŞLATTIĞI EYALETLERDE SON DURUM
ABD’de 59. başkanlık seçim sonuçları henüz sonuçlanmazken, Cumhuriyetçi aday Donald Trump’ın ekibi farklı gerekçelerle eyalet mahkemelerine başvuruyor. Şimdiye kadar, Pennsylvania, Georgia, Michigan, Wisconsin ve Nevada’da oyların yeniden sayılması talebinde bulunuldu.
Yarışı Demokrat aday Joe Biden önde götürüyor gibi duruyor ancak, seçimin kaderi kritik eyaletlerde. Trump ve ekibi ise bu kritik eyaletlerde dava açmaya devam ediyor.
Başkan Trump bu kritik eyaletlerin dördünde ve Nevada’da oyların yeniden sayılmasını talep etti.
Başkanlık için ulaşılması gereken toplam 270 delege sayısının 101’ine sahip olan 6 salıncak eyalet; Florida, Wisconsin, Pennsylvania, Georgia, Michigan ve Arizona. Florida’da kazanan Trump oldu. AP Projeksiyonundaki verilere göre, Arizona, Michigan ve Wisconsin’da Biden kazanmış gözüküyor. Pennsylvania, Georgia ve Nevada’da ise sandıktan çıkacak sonuç merakla bekleniyor.
PENNSYLVANIA
20 delegeli kritik eyaletlerden Pennsylvania’da dava açan Trump’ın ekibine Philadelphia şehrindeki mahkemeden olumlu yanıt geldi. Pennsylvania’da yeniden oy sayım süreci nasıl işliyor?
İki adayın oyları arasındaki fark yüzde 0,5 ya da daha altındaysa yeniden sayım süreci devreye giriyor. Fark bu orandan fazlaysa da yeniden sayım talep etmek için oyların sayılmasında hata yapıldığını belirten en az üç seçmenin imzasını toplamak veya hile iddiasıyla eyalet mahkemesine başvurmak gerekiyor.
WISCONSIN
10 delegeye sahip Wisconsin’de Demokrat aday Joe Biden kazandığını duyurdu, ancak Trump’ın ekibi oyların yeniden sayılmasını talep etti.
Wisconsin’da yeniden sayım yasasının devreye girmesi için, iki adayın oyları arasındaki farkın yüzde 1 olması ya da yüzde1’in altındaysa tam kapsamlı ya da kısmi yeniden sayım talep edilebiliyor.
MICHIGAN
16 delegeli Michigan’ı Demokrat aday Joe Biden’ın kazandığı açıklanmıştı. Bunu kabul etmeyen Trump’ın ekibi oyların yeniden sayılmasını talep etti, mahkeme ise bu talebi reddetti.
Michigan’da iki aday arasındaki oy farkı 2000 oy ya da daha azsa yeniden sayım süreci devreye giriyor. Ancak AP Projeksiyonun aktardığı son verilere göre, Biden Trump’tan 100 binden fazla oy almış.
Michigan’da oyların sayıldığı alana yeterli erişim sağlanmadığı gerekçesiyle açılan dava reddedilirken, hakim oyların çoktan sayıldığını söyleyerek davayı reddettiğini ifade etti.
GEORGIA
16 eyalete sahip Georgia seçimin kaderini belirleyecek diğer eyaletlerden. Günlerdir oy sayımının devam ettiği eyalette, iki adayın arasındaki oy farkı son verilere göre 2 binin biraz üstünde. Oy sayımı sürerken Trump’ın ekibi buradaki sayımlara itiraz etti ve itirazları reddedildi.
Georgia’da oyların yeniden sayılması talebine başvurmak için iki adayın aralarındaki fark yüzde 0,5 ya da daha az olursa adaylardan biri oyların yeniden sayılması için başvuru yapabiliyor.
Bu şart sağlanmış olsa da, Georgia’da seçimlerde hile olduğu gerekçesiyle mahkemeye giden Trump’ın ekibinin başvurusu reddedildi. Seçimlerde usulsüzlük olduğuna yönelik yeterli delil bulunmadığı ifade edildi.
NEVADA
Nevada hiç beklenmedik bir şekilde bu seçimin en önemli eyaleti oldu. 6 delegeye sahip eyaleti Joe Biden kazanırsa başkanlığını ilan edebilir.
Nevada’da seçim sonuçlarına itiraz eden Cumhuriyetçi Parti, 10 bin kişinin Nevada’da yaşamadığı halde oy kullandığını iddia ederek usulsüzlükler tespit edildiğini belirterek oy sayma işlemlerinin durdurulması için dava açtı.
KAZANAN KİM OLACAK?
Ulusal çapta yapılan anketler Demokratların adayı Joe Biden’ı önde gösterse de, 2016’da Trump’ın anket sonuçlarının aksine sürpriz bir şekilde kazanması hala hafızalarda.
ABD’DE SEÇİM SONUÇLARI ŞU ŞEKİLDE (270 delegeye ulaşan başkanlığını ilan edecek)
TRUMP’IN KAZANDIĞI EYALETLER: Tennessee (11 delege),Mississippi (6 delege),Oklahoma (7 delege),Alabama (9 delege),Kentucky (8 delege),West Virginia (5 delege),Güney Carolina (9 delege),Arkansas (6 delege),Indiana (11 delege),Wyoming (3 delege),Kuzey Dakota (3 delege),
Güney Dakota (3 delege),Nebraska (5 delege),Louisiana (8 delege),Kansas (6 delege),Missouri (10 delege),Utah (6 delege),Idaho (4 delege),Montana (3 delege),Ohio (18 delege),Iowa (6 delege),Florida (29 delege),Teksas (39 delege),Maine (1 delege) Toplam: 214 delege
BIDEN’IN KAZANDIĞI EYALETLER: Vermont (3 delege),Virginia (13 delege),Massachusetts (11 delege),Connecticut (7 delege),New Jersey (14 delege),Delaware (3 delege),Maryland (10 delege),Illinois (20 delege),Rhode Island (4 delege),New York (29 delege),New Mexico (5 delege),District of Columbia (3 delege),
Colorado (9 delege),California (55 delege),Oregon (7 delege),Washington (12 delege),New Hampshire (4 delege),Minnesota (10 delege),Arizona (11 delege),Maine (3 delege),Wisconsin (10 delege),Michigan (16 delege) Toplam: 264 delege
SAYIMIN DEVAM ETTİĞİ EYALETLER:
Kuzey Carolina (15 delege): Biden: % 48.69 / Trump: %50.09 / Oyların yüzde 94’ü sayıldı.
Georgia (16 delege): Biden: % 49.36 / Trump: %49.4 / Oyların yüzde 99’u sayıldı.
Pennsylvania (20 delege): Biden: %49.29 / Trump: %49.56 / Oyların yüzde 95’i sayıldı.
Nevada (6 delege): Biden: %49.43 / Trump: %48.5 / Oyların yüzde 84’ü sayıldı.
Alaska (3 delege): Biden: %33 / Trump: %62.9 / Oyların yüzde 56’sı sayıldı.
DİKKAT ÇEKEN NOTLAR
– ABD Başkanı Donald Trump’ın küçük bir farkla önde olduğu Georgia’da geriye kalan oyların on binlerle ifade edildiği belirtiliyor. Eyalette sonuçlar çok kısa bir süre içerisinde belli olabilir.
– Trump kampanyasının Georgia ve Michigan’da oy sayımının durdurulması için açtığı davalar reddedildi.
– Nevada eyaletinde bulunan Clark County’de yetkililer, oy sayımı yapan seçim görevlilerin güvenliğinden endişe ettiklerini ancak sayım işlemlerine devam edileceğini açıkladı.
– Trump’ın kampanya ekibi hileyle 10 bin oy kullanıldığı iddiasıyla Nevada’da oy sayımının durdurulması için başvuruda bulundu. Trump’ın ekibi hayatta olmayan kişiler adına posta yoluyla oy kullanıldığı, binlerce kişinin ise Nevada seçmeni olmamasına rağmen eyalette oy kullandığını iddia ediyor.
– Seçimin en çekişmeli olduğu eyaletlerden biri olan Pennsylvania’da posta yoluyla gönderilen oylarda dikkat çeken bir fark oluştu. Eyalet yönetimi şu ana kadar posta yoluyla gönderilen 2.1 oyun sayıldığını ve bu oylardan yüzde 77’sinin Biden’a yüzde 22’sinin ise Trump’a atıldığını açıkladı. Geriye ise sayılmayan, posta yoluyla gönderilmiş 500 bin oy kaldı. Eğer fark bu şekilde kapanmaya devam ederse, Biden’ın Pennsylvania’daki seçimi 100 bin oy farkla kazanabileceği belirtiliyor.
– Nevada’da Biden’ın küçük farkla üstünlüğü sürüyor. Ancak burada da posta yoluyla gönderilen oylar farkı artırabilir. Eyalette posta yoluyla gönderilen oylarda Demokratlar, Cumhuriyetçilere 2 kat üstünlük kurmuş durumda.
-Pennsylvania eyaletinin en büyük kentlerinden biri olan Philadelphia’da oy sayımı geçici olarak durduruldu. Pennsylvania Yüksek Mahkemesi, Trump kampanyasının sayım işlemlerini daha yakından izleme talebini reddetti. Bu kararın ardından sayım işlemine devam ediliyor. Şehirde alt mahkeme Cumhuriyetçi gözlemcilerin sayımı izlemesine izin vermiş, Demokratlar kararın iptali için üst mahkemeye başvuruda bulunmuştu.
BAHİS ŞİRKETLERİNE GÖRE İBRE BIDEN’A DÖNDÜ
ABD’de seçimler üzerine bahis oynamak yasa dışı olsa bile dünyanın birçok yerinde ABD Başkanlık seçimleri bahis oyunlarının favorilerinden biri oldu.
Seçimler öncesinde Biden favori görülse bile, ilk sonuçlar açıklandıktan sonra Trump’ın şansı yüzde 80’lere kadar çıkmıştı. Ancak Trump’ın TSİ sabah saatlerinde yaptığı zafer açıklamasının ardından ibre Biden lehine döndü.
Biden’ın Michigan ve Wisconsin’de öne geçmesi ve Pennslyvania’da farkı azaltmasının ardından an itibariyle bahis şirketleri Biden’ın seçimleri kazanmasına yüzde 90.9 ihtimal veriyorlar.
ABD SEÇİM SONUÇLARI NE ZAMAN AÇIKLANACAK?
Amerikan halkı, ABD’nin yeni başkanının yanı sıra Kongrenin iki kanadı olan 435 sandalyeli Temsilciler Meclisinin tamamı ile 100 üyeli Senatodaki 35 sandalye için de oy veriyor.
Üç farklı saat dilimi olan ülkede, oy verme işlemlerinin başlaması ve bitişi eyaletlere göre değişecek.Doğu yakasındaki saat dilimi esas alındığında oy verme işlemi, New York ve Virginia’da saat 06.00’da (TSİ 14.00),en kritik eyaletler olan Florida ve Pennsylvania ile başkent Washington DC’de saat 07.00’de (TSİ 15.00) başladı.
Başkent Washington DC’deki oy kullanma merkezlerinde seçmenler, seçim merkezlerinin önünde uzun kuyruklar oluşturdu.
Sandıklar, Virginia ve Florida’da 19.00’da (TSİ Çarşamba 03.00),Washington DC ve Pennsylvania’da 20.00’da (TSİ Çarşamba 04.00),New York’ta ise 21.00’de (TSİ 05.00) kapandı.
Sandıkların kapanmasının ardından sayım işlemine geçilecek olsa da, seçimin başa baş geçmesi durumunda posta ile verilen oyların fazlalığı nedeniyle kesin sonuçların ne zaman belli olacağı yönündeki belirsizlik sürüyor.
Joe Biden ulusal çapta yapılan tüm anketlerde 7-8 puan farkla önde gözükse de, Amerikan seçim sisteminde bu durum bir anlama ifade etmeyebilir.
Denklem böyle olunca Joe Biden için Beyaz Saray’a giden yol, Amerikan siyasi jargonunda ‘salıncak eyalet’ olarak adlandırılan çekişmeli eyaletlerden gelecek sonuçlara bağlı olacak.
Geleneksel olarak ne Cumhuriyetçilerin ne de Demokratların kalesi olan ve seçimden seçime parti tercihi değişen bu eyaletler Florida, Wisconsin, Pennsylvania, Kuzey Carolina, Michigan ve Arizona. Bu eyaletler seçimi kazanmak için gereken 270 delegenin 101’ine sahip.
