“Sosyal Medya Yasası” olarak da ifade edilen 7253 sayılı “İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” 1 Ekim 2020’de yürürlüğe girdi.
Bu kapsamda, internet ortamında yapılan yayın içeriği nedeniyle kişilik hakları ihlal edilenler, sulh ceza hakimliğine başvurabilecek. İlgili hakim, başvurucunun adının, kişilik haklarının ihlali kapsamındaki karara konu internet adresleriyle ilişkilendirilmemesine yani “unutulma hakkı”nın kullandırılmasına karar verilebilecek.
Bu hususun hangi arama motorları (Google, Yandex gibi) için geçerli olacağı da kararda belirtilecek. Hakim, kararını 24 saat içinde verecek ve uygulanmak üzere Erişim Sağlayıcıları Birliğine gönderecek.
Öte yandan, içeriğin çıkarılması ve erişimin engellenmesi de istenebilecek. Vatandaşlar, bu başvurularında adli birimlere herhangi ücret ödemeyecek.
“Unutulma hakkının uygulanması için büyük mücadele verdik”
Ulaştırma ve Altyapı Bakan Yardımcısı Ömer Fatih Sayan, konuya ilişkin Twitter hesabından yaptığı paylaşımda, Avrupa ülkelerinde var olan “unutulma hakkı”nın Türk vatandaşları için de uygulanması konusunda büyük mücadele verdiklerini bildirdi.
Sayan, düzenlemeyle vatandaşların artık ilgili kanun çerçevesinde “unutulma hakkı”nı kullanabileceğine dikkati çekerek, “İnternet şirketleri, Avrupa adli makamları ve vatandaşlarına nasıl hizmet veriyorlarsa, bu ülkeye de öyle hizmet edecek. Bu doğrultuda çalışmalarımıza devam edeceğiz.” değerlendirmesinde bulundu.
“Unutulma hakkı”na ilişkin bilgi veren Sayan, şunları kaydetti:
“Bu, kişilerin ya da kurumların internet aramaları sonuçlarında isimleriyle ilgili çıkan haber, fotoğraf, video, bilgi ve belge gibi verilerin artık internet arama sonuçlarında olmasını istememe hakkıdır. Unutulma hakkı, dijital hafızada yer alan, geçmişte yaşanılan olumsuz olayların bir süre sonra unutulmasını, ayrıca vatandaşlarımızın başkaları tarafından bilmesini istemediği kişisel verilerinin silinmesini ve yayılmasının önlenmesini sağlıyor.” Sayan, paylaşımında, söz konusu hususa ilişkin sulh ceza hakimliğine iletilecek dilekçe örneğine de yer verdi.
Unutulma hakkı nedir?
Yabancı hukuk kaynaklarında “The right to oblivion” ya da “The right to be forgotten” olarak geçen unutulma hakkı en temel anlamıyla; kişinin internet aramaları sonuçlarında adıyla ilgili çıkan haber, fotoğraf, video, bilgi ve belge gibi verilerin artık internet arama sonuçlarında olmasını istememe hakkıdır.
Yalnızca kişiler değil, kurumlar da unutulma hakkına sahiptir. Elbette bu hakka sahip olduğu için herkes kendisiyle ilgili dilediği veriyi sildiremiyor, bazı istisnalar var. Bu istisnalar; verilerin bilimsel, istatistiksel ya da tarihsel amaçlarla kullanılıyor olma durumu. Eğer böyle bir durum varsa kişi, verileri sildiremiyor.
Kişiler ve kurumlar unutulma hakkından hangi durumlarda faydalanabilir?
-Veriler kişi tarafından isteyerek ya da bir zorunluluk nedeniyle paylaşıldıysa ama dürüstlük kuralına uygun bir şekilde işlenmediyse,
-Verileri toplayan kişi meşru ve belirli amaçlarla, açık ve ölçülü biçimde verileri toplamadıysa,
-Veriler, veriler toplandığı sırada kişiye anlatılan meşru ve belirli amaçlar dışında kullanılmışsa,
-Veriler konuyla ilgili, olay hakkında yetersiz ve söz konusu amaca uygun değilse,
-Veriler güncel değil ya da yanlış bilgiler içeriyorsa,
-Verilerin toplanması için anlatılan meşru amaç için gerekli görülen süre geçmişse,
Kişiler unutulma hakkı kapsamında söz konusu verilerin arama motoru sonuçlarından kaldırılması için başvuruda bulunabilir. İstisnai durumlar dışında kişinin sildirmek istediği veriler aşağıdaki şartlardan birini ya da birden fazlasını taşıyorsa arama sonuçlarında çıkan verilerin silinmesi gerekmektedir. Başvuru sonrası veriler değerlendirilir ve uygun görülenler kaldırılır.
Unutulma hakkı nasıl kullanılır?
Arama motoru sonuçlarında kendisi hakkında çıkan verilerin silinmesini isteyen kişi, ilk olarak arama motoru şirketine bu talebini iletmelidir. Talep sonrası eğer arama motoru şirketi olumsuz yanıt verdiyse ya da herhangi bir yanıt vermediyse Kişisel Verileri Koruma Kurumu’na başvuru yapılabilir.
Kişisel Verileri Koruma Kurumu’na yapılan şikayet başvurusunda konu ile ilgili detaylar açıkça belirtilmelidir. Kurum, değerlendirme sırasında şu sorularla konuya yaklaşıyor; verilerin öznesi bir çocuk mu, hakaret niteliği var mı, veriler güncel mi, kişi hakkında önyargı oluşturuyor mu, yayınlar gazetecilik çerçevesinde mi yapılmış, kişi hakkında risk oluşturuyor mu?
Tüm bu değerlendirmeler sonucunda Kişisel Verileri Koruma Kurumu, söz konusu verilere arama sonuçlarında yer verilmemesine karar verdiği zaman, karar ile ilgili tüm esasları arama motoru şirketine bildiriyor ve gereğinin yapılmasını talep ediyor.
