İngiltere’de yayımlanan Financial Times gazetesi, Çin’in Ankara Büyükelçisi Liu Şaobin’in, Büyükelçiliği’nin Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Mansur Yavaş ve İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener hakkındaki küstah sosyal medya paylaşımlarından duyulan rahatsızlık nedeniyle Salı günü Dışişleri Bakanlığına çağrılmasını değerlendirdi.
Gazeteye göre Çin Büyükelçisi “azarlandı” ve Türkiye ile Çin arasında bugünlerde “iki ülke ilişkilerinde nadir görülen bir anlaşmazlık” var.
Ayla Jean Yackley imzalı haberde, Çin’in Uygur Türklerine yönelik politikasını eleştiren tweetlerin Ankara tarafından savunduğu, Pekin’i ise öfkelendirdiği belirtiliyor.
İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener ve Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Mansur Yavaş Pazar günü twetlerinde, Çin’in 5 Nisan 1990’da Sincan Uygur Özerk Bölgesi’nin Barın kasabasında katliam gerçekleştirdiğini belirtmişler, 31 yıl önce hayatını kaybedenleri anmışlardı.
Çin’in Ankara Büyükelçiliği’nin Twitter hesabından yapılan açıklamada bu ifadeler, Akşener ve Yavaş etiketlenerek küstah ifadeler kullanışmıştı.
Çin’in Ankara Büyükelçisi Liu Şaobin de bu tweet sonrası Dışişleri Bakanlığına çağrılmıştı.
FT’deki haberde Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Zhao Lijian’ın dün yaptığı açıklama da yer alıyor:
“Türkiye’deki bazı kişiler, Twitter’da teröristleri bir nebze de olsa cesaretlendiren yanlış açıklamalar yaptılar…Çin’in Türkiye Büyükeçiliği bu açıklamalara kesinlikle uygun bir dille yanıt vermiştir.”
“Uygur diasporası endişeli”
FT’deki haberden bazı satırlar şöyle:
“Türkiye, Çin Komünist Partisi’nin Müslüman azınlığa yönelik baskısından kaçan Uygurların en büyük kesimlerinden birine ev sahipliği yapıyor. Ancak Ankara Çin ile daha yakın diplomatik ve ticari ilişkiler kurmak isterken diaspora geleceğinden endişeli.
“Uygur diasporasının endişesini artıran diğer faktörler ise Çin ile yapılan ve Türkiye’de Meclis’in onayını bekleyen “Suçluların İadesi Anlaşması” ile Türkiye’nin koronavirüs aşısı tedariğinde neredeyse tamamen Pekin merkezli ilaç şirketi Sinovac’a bağımlı olması.
“Çin yetkilileri, Sincan eyaletinde insan haklarının ihlal edildiği iddialarını reddediyor ve bölgede ‘terörle mücadele edildiğini’ söylüyor… Birleşmiş Milletler’e göre ise 1 milyon Uygur, gözaltı merkezlerinde tutuluyor.”
FT’ye konuşan Marmara Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü’nden Prof. Dr. Çağdaş Üngör Sunar’a göre, Ankara Çin’i 10 yıldan uzun süredir kamuoyu önünde bu kadar sert bir dille eleştirmemişti.
Türklerin, din ve dil açısından ortak bağları olan Uygurlara sempatiyle baktığını söyleyen Sunar, “Hükümetin izlediği politika ile kamuoyunun yaklaşımı arasındaki fark giderek artıyor ancak ekonomik pragmatizm ve diğer faktörler Türkiye’nin manevra kabiliyetini kısıtlıyor” diyor.
“Erdoğan 2009’da Çin’i soykırım yapmakla suçlamıştı”
FT’deki haber ise şu satırlarla noktalanıyor:
“Kendisini Müslümanların haklı davalarının savunucusu olarak konumlandıran Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 2009 yılında Pekin’i Uygurlara karşı “soykırım” yapmakla suçladı. Ancak Batılı ortaklarıyla ilişkileri bozulduğunda, yüzünü Moskova ve Pekin’e çevirdi. Çin’e karşı daha az açık sözlü oldu.
“Türk polisi geçtiğimiz günlerde aktivistlerin Çin karşıtı protestolarını yasaklamış Çin Dışişleri Bakanı Vang Yi’nin geçtiğimiz ay Çin’in Ankara Büyükelçiliğine yaptığı ziyaret sırasında, bir protesto gösterisine izin vermişti.”
