Artık vaktimizin büyük çoğunluğunu akıllı telefonların da yaygınlaşması ile dijital platformlarda geçirmekteyiz. Toplumun büyük çoğunluğunun hatta devlet kurumlarının ve görevlilerinin dahi günümüzde sosyal medya hesabı bulunmaktadır. Bu hesaplar vasıtasıyla da birçoğumuz düşüncelerimi, yaşadıklarımızı, mutluluklarımızı, kızgınlıklarımızı paylaşmaktayız.
Bazılarımızın gerçek hayatta sahip olduğu kimlikten başka , sosyal medya kimliği söz konusudur. Kimi zaman gerçek adlarımızla kimi zamanda takma isimlerle bu kimliği taşıyoruz.
Bazı kimseler sosyal medya hesaplarında duygu ve düşüncelerini daha kolay ifade edebilmektedir. Hatta eski zamanlarda telefonunu bulamadığımız bir çok kişiye artık bir tık ile mesaj çekmek çok zor değildir. Bu kolaylık da kendini kontrol edemeyen bir çok insan için kolaylıkla hakaret ve tehdit gibi suç teşkil eden eylemlerde bulunmasına sebep olmaktadır.
Bu itibarla da günümüzde hakaret suçunun ekseriyetle sosyal medya ve internet üzerinden işlendiğini söylemek mümkündür.
Türkiye’nin de taraf olduğu Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 10. Maddesine göre; Herkes ifade özgürlüğü hakkına sahiptir. Ancak ifade özgürlüğü, asla HAKARET ÖZGÜRLÜĞÜ DEĞİLDİR!
HAKARET GENEL OLARAK NASIL TANIMLANIR? HUKUKİ VE CEZAİ YAPTIRIMI NEDİR?
Hakaretin tanımı ve cezai yaptırımı;
Şerefe karşı suçlar başlığı altında bulunan hakaret suçu Türk Ceza Kanunumuzun 125. maddesinde düzenlenmiş ve soyut olarak tanımlamasını da yapmıştır.
Bir kimseye onur, şeref ve saygınlığını rencide edebilecek nitelikte somut bir fiil veya olgu isnat eden veya sövmek suretiyle bir kimsenin onur, şeref ve saygınlığına saldıran kişi, üç aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır.
Mağdurun gıyabında hakaretin cezalandırılabilmesi için fiilin en az üç kişiyle ihtilat ederek işlenmesi gerekir. Fiilin, mağduru muhatap alan sesli, yazılı veya görüntülü bir iletiyle işlenmesi halinde, yukarıdaki fıkrada belirtilen cezaya hükmolunur.
Hakaret suçunun; Kamu görevlisine karşı görevinden dolayı, dini, siyasi, sosyal, felsefi inanç, düşünce ve kanaatlerini açıklamasından, değiştirmesinden, yaymaya çalışmasından, mensup olduğu dinin emir ve yasaklarına uygun davranmasından dolayı, kişinin mensup bulunduğu dine göre kutsal sayılan değerlerden bahisle, İşlenmesi halinde ise cezanın alt sınırı bir yıldan az olamaz.
Hakaretin hukuki yaptırımı; hakaret eden kişi cezai bir yaptırıma tabi tutulmasının yanında bir hukuk davasıyla manevi tazminat ödemek zorunda da kalabilir. Mahkeme manevi tazminatı miktarını, yapılan eylemin ağırlığına, kusura ve tarafların sosyal ve ekonomik durumuna göre belirleyecektir.
SOSYAL MEDYA YOLUYLA YAPILAN HAKARETİN FARKI NEDİR?
Sosyal medya da hakaret; sesli, yazılı veya görüntülü bir iletiyle işlenmektedir. Sosyal medya yoluyla yapılan hakaretlerin diğer yolla yapılan hakaretten belirgin farkı aleniyet unsurunda göze çarpar.Çünkü bir tweeti veya yorumu 2 den fazla kişi görebilmektedir. Aleniyet unsuru bulundurmayan eylemler TCK 125. Maddenin birinci fıkrasında düzenlenen basit hakaret suçunu oluşturacak ancak aleniyet var ise dördüncü fıkrada düzenlenen ceza artırım sebebi olacaktır.
Facebook’ta bir gönderiye hakaret içerikli bir yorum yaptığınızda aleniyet unsuru gerçekleşmiş olmaktadır.Twitter veya Instagram gibi sosyal medya sitelerinde herkese açık profillerde yapılan hakaret içerikli paylaşımlarda aleniyet unsuru mevcut olduğundan cezada artırım sebebi gerçekleşecektir.
Ancak iki kişinin yazıştığı dm yazışmaları veya whastapp yazışmaları aleniyet unsuru içermez.
Sosyal medyada en çok şahit olduğumuz hakaretler üstü kapalı yapılanlardır. Gönderi sahibi böylece hakaret etmediğini sanarak kurtulacağını sanmaktadır. Hakaret direk şahsınızı hedef alarak yapılmışsa hakaretin size yapıldığını ispat etmekte bir problem yaşamazsınız; fakat bazen hakaret üstü kapalı ve açıkça ifşa etmeden yapılabilir.
Bu duruma TCK 126. maddesi açıklık getirmiştir. Buna göre hakaret suçunun işlenmesinde mağdurun ismi açıkça belirtilmemiş veya isnat üstü kapalı geçiştirilmiş olsa bile, eğer niteliğinde ve mağdurun şahsına yönelik bulunduğunda duraksanmayacak bir durum varsa, hem ismi belirtilmiş ve hem de hakaret açıklanmış sayılır.
Örneğin bir kişi bir TV kanalında konuk olanlara karşı “şuan …….yayında konuşan şişman p….venk ne dediğini bilmiyor” diyerek bir tweet atsa bu tweet nedeniyle hakkında soruşturmaya başlanabilir.Ve tweeti nitelikli bir suç olup cezası artırılır.Burada isim zikredilmese de hakaretin kime yapıldığı belirlenebilir halde olduğundan sanığın cezalandırılması gerekecektir.
SOSYAL MEDYADA KENDİSİNE HAKARET EDİLEN KİŞİ 5 MADDEDE NE YAPMALI ?
1-EKRAN GÖRÜNTÜSÜ ALIN!
Sosyal medya yoluyla hakarete uğradığınız durumda yapılacak ilk şey hakaretin gerçekleştiği sosyal medya platformundaki gönderi ya da mesajın ekran görüntüsünü zaman damgalı olacak şekilde almak olmalıdır.Tarih görülmeldir. Size hakaret eden kişinin kimlik bilgileri açıksa veya bir şekilde tespit edebiliyorsanız şanslısınız ve bu şekilde size hakaret eden kişileri kolaylıkla bulabilirsiniz. Aksi hal biraz uzun ve müphem ve sancılı.
2- E-TESPİT YAPTIRIN!
Diğer yandan Türkiye Noterler Birliğinin TNB E- tespit sistemi ile tescilli bir şekilde hakaret içerikli görüntülerin kaydının alınmasını sağlayabilirsiniz.
3-SAVCILIĞA ŞİKAYET EDİN!
Faili elinizdeki ekran görüntülerini ve Noterde yaptığınız e -tespit belgesi ile savcılıklara şikayet edebilirsiniz. Kamu görevlileri hakkında işlenen hakaret suçları hariç olmak üzere hakaret suçunun soruşturulması ve kovuşturulması şikayete bağlıdır. Şikayet süresi 6 aydır.
4-MANEVİ TAZMİNAT DAVASI AÇIN
Soruşturmaya bağlı olmadan aynı zamanda uğranılan hakaret nedeniyle manevi tazminat davası açabilirsiniz.Ayrıca eğer maddi zararınız olduğunda maddi tazminatta açabilirsiniz.
5- İÇERİĞİN KALDIRILMASI BAŞVURUSU YAPIN
Hakkınızdaki hakaret içeren yorumlar ve mesajlar dijital platformlarda hala mevcutsa hakaretlerin/içeriklerin kaldırılmasını Sulh Ceza Mahkemesine başvurarak kaldırtabileceğiniz gibi Mahkemeye başvurmadan içerik sağlayıcı internet sitesine de öncelikli başvurarak hakaret içeriklerinin kaldırılmasını talep edebilirsiniz. Eğer içerik sağlayıcı internet sitesi hakaret içeriğini kaldırmıyor ise mahkemeye başvurmak mümkündür.
