Türkiye’de birkaç senedir sahte içki kullanımı arttı. Sahtekarlar tarafından sağlıksız koşullarda adeta zehir olarak hazırlanan sahte içkiler yüzünden yüzlerce vatandaş hayatını kaybetti. Düşük maliyeti nedeniyle etil alkol yerine metil alkol kullanılarak üretilen sahte içkiler, 2023 yılbaşı gecesinde alkol tüketecek vatandaşları da tedirgin ediyor. Peki sahte içki zehirlenmesinin belirtileri neler? Sahte içki nasıl anlaşılır?
SAHTE İÇKİ NASIL ANLAŞILIR?
Sahte içki renginden ya da kokusundan değil etiket bilgilerinden anlaşılır.
İçki şişesinin üzerinde bakanlık onaylı kayıt numarası olup olmadığı kontrol edilir.
Ambalaj üzerinde TAPDK bandrolü aranır.
İçkilerin orijinal ambalajında olup olmadığına dikkat edilir.
Tüketim öncesi içkinin göz önünde açılması sağlanır.
Şüphelenilen durumlarda, 174 Alo Gıda Hattı aranabilir.
SAHTE İÇKİ NEDİR, NEDEN VE NASIL ÖLDÜRÜR?
Alkol üretiminde kullanılabilen tek alkol çeşidi etil alkoldür. Düşük maliyetle içki üretmek için etil alkol yerine metil alkol kullanıyor. Bu metil alkol de zehirlenmelere sebep oluyor.
Sahte içki zehirlenmelerine neden olan metil alkol; cilalamada, boya maddelerinde, parfümlerde, yağ sökücü gibi kimyasal temizlik ürünlerinde kullanılan ve insanlar için son derece zehirli olan bir maddedir.
SAHTE İÇKİ BELİRTİLERİ NELERDİR?
Metil alkol zehirlenmesinde gözle ilgili ilk bulgular ışık hassasiyeti ve görmede bulanıklıktır. Maruz kalınan metil alkol dozu ile ilişkili olarak görme siniri hasarı ve görme kaybı ortaya çıkar, körlükle sonuçlanabilir.
Metil alkol zehirlenmesinde görme kaybının tedavisi var mıdır?
Görme kaybında düzelme olması, alınan metil alkol dozu, tanı ve tedavi hızı ile ilişkilidir. Düşük doz metil alkol maruziyetinde hızlı tanı ve tedavi ile görme kaybında bir miktar geri dönüş olabilmektedir. Yüksek doz maruziyeti ve tanı/tedavide gecikme ise körlük ve sıklıkla ölümle sonuçlanmaktadır.
ETİL ALKOL NASIL ANLAŞILIR?
Etil alkol ve metil alkol arasında renk ve koku bakımından bir farklılık yoktur. Dolayısıyla çıplak bir gözle ve burunla ayırt edilmesi imkansızdır. Günlük hayatta etil alkol ve metil alkol arasındaki farkı anlamak için kullanılan birkaç yöntem vardır. Ancak bu yöntemler kesinlikle net bir çözüm vermez. Çünkü sahte içki üreticileri bu test sonuçlarını etkileyecek bazı kimyasal formüller kullanmış olabilirler.
Piyasada etil alkol ve metil alkol arasındaki farkı anlamak için satılan test kitleri mevcuttur. Ancak tek seferlik yada birkaç seferlik test gerektiren durumlarda bu kitleri satın almaya ihtiyaç yoktur. Ayrıca bu kitler her yönüyle detaylı bilgi vermeyebilirler.
Etil alkol ve metil alkol arasındaki farkı anlamanın en iyi yöntemi laboratuvar ortamlarında yapılan test ve analizlerdir. Laboratuvar ortamlarında sahte içki ile gerçek içkiyi birbirinden ayırt etmek çok kolaydır. Laboratuvar sonuçları etil alkol ve metil alkol arasındaki farkı gösterecek en güvenilir sonuçlardır.
SAHTE İÇKİYE KARŞI ALINAN ÖNLEMLER
Sahte içkiden korunmak için hem bireysel olarak hem de kamusal alanda bazı önlemler vardır.
Sahte içkiye karşı bireysel olarak alınabilecek önlemler;
– Alkollü içecek alırken dikkat edilmesi gereken ilk şey ürün üzerinde TAPDK bandrolü olup olmadığıdır. TAPDK, Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu’nun kısaltmasıdır. Bu kısaltmaya sahip logolar alkollü içeceklerin şişelerinde ve sigaraların açma bölümünde bulunur. TAPDK bandrolünün kopmamış ve açılmamış bir şekilde ürünün üstünde olması gerekir. TAPDK bandrolü olmayan, bir tarafı yırtılmış yada kalmış ürünlerin kesinlikle alınmaması gerekir ve durumun satış yerindeki yetkililere bildirilmelidir.
– Sahte içkiden korunmak için alınması gereken bir diğer önlem de, alkollü içkinin kurumsal marketlerden alınmasıdır. Mahalle arası büfelerde, küçük yada orta ölçekli içkili mekanlarda ve otellerde sahte içkiyle karşılaşma riski çok daha fazladır.
– Alkollü içki fiyatlarında satıcılar arasında çok küçük farklılıklar vardır. Dolayısıyla piyasasından çok daha ucuz olan alkollü içeceklerden uzak durmakta fayda vardır.
– Ambalaj üzerindeki TAPDK bandrollü kapağın tüketim öncesinde göz önünde açılması oldukça önemlidir. Kapağı önceden açılmış alkollü içkileri satın almak ve içmek oldukça tehlikelidir.
Kamusal alanda alınabilecek önlemler;
– Sahte içki vakaları he ne kadar yıl boyunca sürse de yılbaşı, sevgililer günü gibi özel günlerde büyük artış gösterir. Bu özel günleri fırsat bilen sahte içki üreticileri üretim kapasitelerini artırarak piyasaya daha fazla sahte içki sürerler. Bu da daha fazla kişinin sahte içkiyle karşılaşma riskini artırmaktadır. Bu özel günlerde sahte içki ihbarları daha çok dikkate alınmalı ve emniyet güçleri tarafından yapılan baskınlar artırılmalıdır.
– Orjinal ürün takip sistemi kurulmalıdır. Son yapılan girişimlerle ülkemizde “Tütün ve Alkollü İçki Mamullerinde Ürün İzleme Sistemi (ÜİS)” sistemi ile satış yerlerine yerleştirilen sorgulama kodu sayesinde alkollü içecekler hakkında her türlü bilgiye ulaşılabilir.
– Sahte içki üreten ve satan şahıslara verilen cezaların artırılması da kamusal önlemlerden bir tanesidir. Sahte içki yapmanın ve satmanın kasten adam öldürme suçlarına dahil edilmesi sahte içki üreticilerine verilebilecek en ağır cezalardan bir tanesidir.
