Pandemi Sürecinde İşten Çıkarma Yasağı ve Ücretsiz İzin

Tüm bu süreçte toplum sağlığı önceliklendiğinden iş hayatı ister istemez sekteye uğramış ve bu durumdan maalesef en çok birikim ve yatırımı  olmayan,  eve ekmek götürmek zorunda olan  işçiler etkilenmiştir .Tabi bunun yanında sanayi, turizm,sağlık, gıda ve hizmet sektörü başta olmak üzere bir çok işverende sıkıntı yaşamaktadır.

Covid-19 virüsü nedeniyle ilan edilen pandeminin, hukuksal düzlemde farklı etkilerine değineceğimiz yazımızda iş hukuku bağlamında bir çok yazı kaleme alınmasına rağmen konunun önemi ve etkilenen çalışan sayısını göz önüne alarak  iş hukuku bağlamında değerlendirme yapmayı amaçladım. Özellikle salgın döneminde kira hukuku da oldukça etkilenmiştir.

Çin Halk Cumhuriyeti’nin Vuhan kentinde ortaya çıkan ve birçok ülkede tesirini gösteren yeni tip Koronavirüsün (Covid-19) olası etkileri dikkate alınarak “dışsal etkilerden kaynaklanan dönemsel durumlardan ileri gelen zorlayıcı sebep” ortaya çıkmıştır. Bununla birlikte işçiler ve işverenler ciddi şekilde etkilenmiştir. Devlet birtakım koruyucu ve önleyici tedbirleri alarak olumsuz etkileri bertaraf etmeye çalışmıştır.

17.04.2020 tarih ve 31102 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 7244 Sayılı Yeni Koronavirüs (Covıd-19) Salgınının Ekonomik Ve Sosyal Hayata Etkilerinin Azaltılması Hakkında Kanun İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile iş ve sosyal güvenlik mevzuatına ilişkin önemli değişiklikler getirilmiştir.

4857 sayılı yasaya geçici 10. madde ile kanun koyucu İŞTEN ÇIKARMA YASAĞI İLE BİRLİKTE ÜCRETSİZ İZİN düzenlemesine ilişkin bir takım düzenlemeler getirmiştir.

Bu düzenleme ile kısaca 4857 Sayılı İş Kanununa eklenen geçici 10.maddeyle ;

a) 17 Nisan 2020 Cuma gününden başlayarak üç ay süre ile ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan davranışlar ve benzerleri dışında her türlü iş ve hizmet sözleşmelerinin feshedilemeyeceği,

b) 17 Nisan 2020 Cuma gününden itibaren üç aylık süreyi geçmemek üzere işverenin işçiyi tamamen ya da kısmen ücretsiz izne ayırabileceği,

c)  Bu madde çerçevesinde ücretsiz izne ayrılmanın işçiye haklı nedene dayanarak sözleşmeyi fesih hakkı vermeyeceği,

d)  Madde hükmüne aykırı olarak iş sözleşmesini fesheden işveren veya vekiline, sözleşmesi feshedilen her işçi için fesih tarihindeki brüt asgari ücret tutarında idari para cezası verileceği,

konuları düzenlenmiştir.

Kısaca işveren ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan davranışlar nedeniyle derhal fesih yapabilir ancak sadece Covid-19’a dayanarak fesih yapamaz.

İşveren bu durumda fesih yerine ücretsiz izne çıkarabilir veya kısa çalışma ödeneğine başvurabilir.

4447 Sayılı İşsizlik Sigortası Kanununa eklenen geçici 24.maddeyle; İş Kanunu’nun geçici 10. maddesi kapsamında ücretsiz izne çıkarılan ve kısa çalışma ödeneğinden faydalanamayan işçilere herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı almamaları koşuluyla fesih yapılamayacak süre boyunca ücretsiz izinde bulundukları süre kadar, 15.03.2020 tarihinden sora 4447 sayılı Kanunun 51.maddesi kapsamında iş sözleşmesi feshedilen ve bu Kanunun diğer hükümlerine göre (son üç yılda 600 prim günü, 120 gün kesintisiz hizmet şartları) işsizlik ödeneğinden yararlanamayan işçilere herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı almamaları kaydıyla fesih yapılamayacak süre boyunca işsiz kaldıkları süre kadar, İşsizlik Sigortası Fonu’ndan günlük 39,24.- TL brüt nakdi ücret desteği verilmesi düzenlenmiştir.

Özellikle belirtmek isteriz; ücretsiz izin düzenlemesinden yaralanmak isteyen işçi kısa çalışma ödeneğinden faydalanamamalıdır.

İşçiler salgın zamanında hiçbir şekilde işten çıkarılamayacağını düşünmektedir. Bu düşünce yanlıştır.Anlaşılması için basit bir fonksiyon kurmak istiyorum madde halinde;

1. İşveren her halde covid 19 harici bir sebeple mesela ; -İşçinin işverenin başka bir işçisine cinsel tacizde bulunması- durumunda işçiyi işten haklı nedenle tazminatsız isten çıkarabilecektir. Ancak bu sebebi ispat etmek zorundadır.Aksi halde işveren idari para cezasına mahkum edilecektir.

2. Düzenlemeye göre İşçi de ücretsiz izni kabul etmiyorum diyerek iş aktini haklı nedenle feshedemez. Kanunen ücretsiz izni kabul etmek zorundadır. Eğer kabul etmezse haklı nedenle değil kendi isteğiyle işten ayrılmış olur ve tazminat alamaz.

Bu pandemi sürecinin toplumda ve hukuk dünyasında  yol açtığı belirsizlik yavaş yavaş iyileşme sürecini kovalamaktadır.Gerek işçiler gerek işverenler bu mücadeleyi topyekün iyiniyetle yürütmeye çalışmaktadır. Elbet bu süreç bir takım zorlukları beraberinde getirecektir. Ancak Türkiye şanlı tarihinde bir çok zorluğu aştığı gibi bu salgını da başarıyla aşacaktır.

Sağlıcakla,

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir