Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ), koronavirüsün, kronik hastalıkları olanları daha ciddi düzeyde etkilediği açıklaması ve Türkiye’de Zonguldak’ın 30 büyükşehir ile birlikte karantinaya alınması, kömürlü termik santralların insan hayatı üzerinde ne kadar büyük bir tehdit olduğunu bir kez daha gözler önüne serdi.
Greenpeace, santralların bulunduğu kentlerde yaşayanlarla koronavirüs salgını döneminde filtresiz termik santralların 2020 sonu beklenmeden faaliyetlerinin durdurulması için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na başvuruda bulundu. Başvuru, İl Pandemi Kurulları ile Sağlık Bakanlığı’na da iletildi.
DSÖ’nün açıklamalarına göre, koronavirüs, kronik hastalıkları olan insanları daha ciddi düzeyde etkiliyor. Bu yüzden Türkiye’de 30 büyükşehir belediyesi ile birlikte kömür kenti Zonguldak akciğer hastalıklarının yoğun olması nedeniyle karantina altına alındı.
Greenpeace söz konusu idari başvurusunda, salgın döneminde ve sonrasında hastalıkların artmaması, sağlıklı yaşamın sağlanması için 2020 yılı başında “geçici faaliyet belgesi” ile çevre yatırımlarını yapmadan filtresiz şekilde çalışmaya devam eden dokuz santralın kapatılmasını talep etti. Aynı zamanda 2020 yılında filtresi olmadığı için kapatılan ve yeniden açılacağı iddia edilen Zonguldak’taki ÇATES santralının da açılmamasını talep etti.
1 Ocak 2020 tarihinde filtre dahil olmak üzere çevre yatırımlarını tamamlamamış olan Kütahya’daki Seyitömer ve Tunçbilek Santralları ise gerekli yatırımları gerçekleştirdikleri ifade edilerek yeniden faaliyete açıldı. Greenpeace geçen yıl yaptığı ölçümlerde, Kütahya’da Seyitömer ve Tunçbilek’te yaptığı 24 saatlik ölçüm sonucu bu bölgelerde birçok hastalığın sorumlusu hava kirleticisi PM 2,5’un DSÖ limitlerinin 3 katına tekabül ettiği sonucuna ulaşmıştı. Aynı durumun Zonguldak’ta da yaşanması şehirdeki sağlığa yönelik endişeleri daha da artıracak.
Greenpeace Akdeniz Program Direktörü Deniz Bayram konuyla ilgili şunları söyledi: “Kömürlü termik santralların yoğun bulunduğu kentlerde KOAH başta olmak üzere hava kirliliğine bağlı çeşitli hastalıklar yaşandığı göz önünde bulundurulduğunda bu kentlerin koronavirüse karşı daha kırılgan olduğu ortada. Zaten Zonguldak kentinin büyükşehir olmamasına rağmen ‘akciğer hastalıklarının sık görüldüğü’ kent olarak karantinaya alınması bunun en önemli kanıtı. Filtresiz santralların, sağlığı olumsuz yönde etkileyen temel hava kirleticilerden SO2’yi (sülfürdioksit) filtreleme, baca gazı arıtma tesisleri yok. Söz konusu filtresiz santrallar yedi yıl boyunca çevre yatırımlarını yerine getirmeyerek havayı kirletmeye devam etti. Sağlık krizi yaşadığımız böyle bir dönemde bu santralların bir gün daha çalışmaması gerekiyor.”
Söz Konusu Santrallar Hangileri?
1 Ocak 2020’de Çevre yatırımlarını 2019 yılı sonuna kadar tamamlamayan 5 kömürlü termik santral kapatıldı: Kahramanmaraş Afşin A, Kütahya Seyitömer, Kütahya Tunçbilek, Sivas Kangal ve Zonguldak ÇATES. 1 Manisa Soma Termik Santralının faaliyetleri ise kısmen durduruldu.
Kapatılan santrallardan Kütahya Seyitömer ve Tunçbilek, Sivas Kangal tekrar açılırken, Zonguldak ÇATES’in yeniden açılmak istendiği iddia ediliyor.
Dokuz kömürlü termik santralın filtresiz olmasına rağmen, Ocak 2021’e kadar “geçici faaliyet belgesi” ile çalışmasına izin verildi:
- Çanakkale / ÇAN 18 Mart Termik Santralı
- Şırnak / Silopi Termik Santralı
- Muğla Yatağan Termik Santralı
- Sivas / Kangal Termik Santralı
- Ankara / Park Termik Santralı
- Muğla / Yeniköy Termik Santralı
- Muğla / Kemerköy Termik Santralı
- Bursa / Orhaneli Termik Santralı
- Kahramanmaraş / Afşin Elbistan B Termik Santralı
