Doğu Akdeniz’de yeni bir dönem başlıyor.
Bölge ülkeleri en son işbirliği ve ortaklık amacıyla Doğu Akdeniz Gaz Forumu’nu kurarak platformun işlerlik kazanması için enerji bakanlarını bir araya getirmişti. Bu platform, Akdeniz’e kıyısı olan Mısır, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi, Ürdün, Yunanistan, İtalya, İsrail ve Filistin’in katılımıyla oluşturulmuştu.
Bu platformun temel amacı ise bir yandan üye ülkeler arasında enerji alanında işbirliği sağlarken diğer yandan da bölgede yer alan Türkiye ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ni enerji denkleminden dışlamaktı. Bu nedenle Türkiye ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti bu platforma dahil edilmemişti.
Ayrıca, Türkiye ile deniz sınır anlaşması yapan Libya da bu platformda yer almamıştı.
DOĞU AKDENİZ’DE YENİ DENGE OLUŞUYOR
Şimdi ise Doğu Akdeniz’de yeni bir denge oluşuyor yani yeni bir döneme giriyoruz.
Türkiye’nin Libya ile imzaladığı deniz sınır anlaşması hem kıta sahanlığı hem de münhasır ekonomik bölge sınırlarını içeriyor. Bu anlaşma ile Doğu Akdeniz’de yeni bir denge oluştuğu gibi Libya ile ilgili de yeni bir durumun oluşması söz konusu. Libya Ulusal Mutabakat Hükümeti’nin (UMH) son dönemde Hafter’e karşı sağladığı başarı ile Libya’da sahip olduğu ve olacağı konumu itibariyle bundan sonra farklı bir durum ortaya çıkacaktır.
Türkiye ve Libya arasındaki deniz sınır anlaşması ve Libya Ulusal Mutabakat Hükümeti’nin (UMH) Libya’da son dönemde sağladığı başarı, iki ülke arasında enerji alanında sondaj, üretim ve satış konularında olası işbirliklerini arttırma isteği bu işbirliğine bölgede yer alan diğer ülkelerin de katılmasını hızlandırabilir.
Türkiye’nin zaten Doğu Akdeniz’de sondaj çalışmaları vardı. Şimdi ise Libya’daki hidrokarbon sondaj ve üretim çalışmalarının, bölgede gerek ekonomik gerek siyasi alanda birçok değişikliğe kapı aralayacağı açıktır. Doğu Akdeniz’de yeni deniz sınır anlaşmaları için bir süreç başlayabilir.
Çünkü Türkiye’nin deniz sınır anlaşmasının, bölgede başta kilit konumda olan Mısır için münhasır ekonomik bölge açısından daha fazla avantaj sağladığını söyleyebiliriz.
DOĞU AKDENİZ’DE YENİ İŞBİRLİKLERİ Mİ?
Doğu Akdeniz’de Yunanistan ve Güney Kıbrıs Rum Yönetimi’nin dışında bölgede Suriye, Lübnan, İsrail ve Mısır yer alıyor.
Bu ülkeler ile siyasi sorunlar olsa da enerjinin ülkeler arasında siyasi sorunları gidermede ve işbirliği geliştirmede kilit bir rol oynayacağını da unutmamak lazım. Bunun en iyi örneği de Rusya ve Türkiye ilişkileridir. İki ülke arasında belli sorunlar olsa da enerji alanındaki işbirliğinin devam ettiğini görüyoruz.
En önemlisi de Yunanistan ve Güney Kıbrıs Rum Yönetimi’nin Doğu Akdeniz’de eski hukuk tanımaz tavrının artık bir hükmünün olmayacağı dolayısıyla hem bölge ülkelerinin hem de uluslararası enerji şirketlerinin tavırlarının değişeceği gibi bu şirketlerin Türkiye ile ilişkilerin de farklı olacağı beklenebilir.
Çünkü Libya ile yapılan deniz sınır anlaşmasının Türkiye’nin Doğu Akdeniz politikasında uluslararası arenada hukuki ve siyasi açıdan önemli bir mesaj olduğunu unutmamak lazım.
Diğer yandan, dünyada enerji fiyatları düşerken Doğu Akdeniz’de çıkarılacak kaynakların en düşük maliyetlerle uluslararası piyasalara taşınması konusunda Türkiye coğrafi konumu ile avantaj sahibidir. Belki bölge ülkeleri bu tercihi fazla dile getirmeseler de arka planda üzerinde durdukları en önemli hususun bu olduğu bilinen bir gerçek.
Bu nedenle, Doğu Akdeniz’de yeni bir dönemin başladığını ve bölge jeopolitiğinin ciddi bir değişikliğe gideceğini söyleyebiliriz.
