Covid-19, geçen yıl Çin’de ortaya çıktığı günden itibaren, hayatımızın tüm alanlarında başta da eğitimde, çalışma hayatında, ekonomide, ticarette, yatırım araçlarında, sosyal politikada, sağlıkta ve daha bir çok alanda çok önemli değişiklikleri de beraberinde getirdi.
PEKİ NELER OLDU?
Covid-19 nedeniyle dünyanın bir çok ülkesinde devam eden yüz yüze eğitim ve öğretime ara verildi. Yüz yüze eğitimin yerini uzaktan eğitim aldı. Uzaktan eğitim için önemli yeni yatırımlar yapılırken uzaktan eğitim ve öğretimde alternatif araçlar ve yazılımlar kullanıma geçti. Covid-19 vaka sayısındaki artış ile devam eden belirsizlikler nedeniyle bir çok ülkede önümüzdeki dönem veya dönemlerde uzaktan eğitime devam edilecek.
Çalışma hayatında evden çalışma ya da esnek çalışma yöntemleri daha çok gündeme gelecek. Özellikle de işine dönmek istemeyen ve kronik hastalıkları olan bir çok çalışan için evden çalışma bir çok kişinin yeniden çalışma hayatına girmesine önemli katkılar sağlayacaktır.
Altın, yatırım araçları içerisinde güvenli liman olma konusunda önemli bir yer tutması ve değer kazanması nedeniyle de öne çıkan önemli bir yatırım aracı oldu. Altın gibi değerli madenlerin değer kazanması ile üretime akacak kaynağın biriktirilmesi nedeniyle dünya üretimi için de iyi bir işaret olmadığı açıktır.
Ayrıca, dünyada rezerv para olan doların değer kaybetmesi ile oluşan soru işaretleri nedeniyle de yeni rezerv para arayışlarının hızlanacağı bir dönemi yaşıyoruz.
Sosyal politikalar daha çok önem kazandı. Sosyal yardımlar ve desteklerle vatandaşını koruyan ve kollayan ülkelerde sosyal risk azaldı. En önemlisi de bu ülkelerde virüsün ekonomide neden olduğu gelir kaybının paylaşılması ve refah kaybının sosyal koruma ile kısmen giderilmesi sağlanmış oldu.
Bu dönemde sosyal politikaların ne kadar önemli olduğu daha net görülmüş oldu.
Covid-19 turizm’ de önemli kısıtlamalara neden oldu. Covid-19 ile ülkeler arasındaki uçak seferlerinin kaldırılması ve farklı ülkelerden gelenlerin bazı kısıtlamalara tutulması turizmi önemli ölçüde etkilediği gibi bizim gibi turizm gelirlerine bağımlı olan ülkeler için de önemli döviz kayıplarına neden oldu.
En çok etkilenen sektörlerden tabii ki ticaret oldu. Ülkeler arasındaki ticaretin azalması, ihracatın ekonomileri için önemli döviz kalemi olan ülkeler açısından çok önemli bir gelir kaybı oldu.
Her ne kadar bu değişiklikler geçici olacağı yani hayatın normalleşeceği konusunda güçlü bir beklenti olsa da , dünyada artan vaka sayısı ve aşının halen olmayışı olumlu beklentileri maalesef olumsuzlaştırıyor.
BUNDAN SONRA NE OLACAK?
Covid-19 dolayısıyla dünya ekonomisinde başta da üretimde meydana gelen daralmalar, ülkeler arasındaki kısıtlamalar nedeniyle ticaretin azalması, gelir kaybı dolayısıyla tüketimdeki azalma ve hükümet harcamalarının önceliğinin değişmesi ile ekonomide “V” tipi bir daralama yaşanıyor. Yani ekonomide daralma sonrasında toparlanmanın gerçekleşeceği beklentisi var.
Ancak, dünya’ da vaka sayısı giderek atmaya devam ediyor. En çok korkulan dönem olan sonbaharda vaka sayısındaki artışının katlanacağı beklentisi tüm ekonomiler için büyük risk olarak öne çıkıyor.
Şimdilik” V” tipi gibi bir daralma olsa da önümüzdeki dönemlerde bunun nasıl seyredeceği ya da yeni şoklarla ekonomide “W” tipi daralma olup olmayacağı belirsizliğini korumaktadır.
